8 november 2015

Nespole en San Martino

10 November dat was de dag dat ik ter wereld kwam. Waarom word ik, iemand die nog net geen last heeft van een herfstdepressie, nu juist in dit jaargetijde geboren. Vaak genoeg heb ik me afgevraagd waarom juist op deze dag in de maand met regen en met grijze luchten.
Tot dat ik me realiseerde dat het juist de fijnste periode van het jaar is, voor je smaakpapillen in iedergeval. Tenslotte l'autunno per la bocca et la primavera per l'occhio. En inderdaad de lente is schitterend om te zien maar wees eerlijk, de herfst is pas echt fijn voor je mond. De periode van kastanjes, pompoenen, granaatappelen, koolsoorten, druiven, olijven en walnoten.
November is ook de periode van l'Estate di San Martino, de periode waar er de heerlijkste feesten zijn in Italië. Het ontstaan van San Martino gaat terug naar 397, de dag dat Martino di Tours overleed. Maar ook valt deze periode samen met het einde van de viering van het nieuwe jaar van de Kelten en is het einde van de agrarische activiteiten voor het jaar. Maar misschien nog wel belangrijker, men kan nu nog in overvloed drinken en eten voordat er met het vasten op 12 november begonnen gaat worden.
Alle sagre en feste rond San Martino  hebben wijn als thema want juist in deze periode proeft men de vino nuovo, de novello. Een lokaal spreekwoord is dan ook; a San Martino, ogni most e buon vino. Met San Martino vinden we elk sap een goede wijn! 
Toch blijven de verhalen over de oude gebruiken rond San Martino me het meeste bij. Zo was het onder andere gebruikelijk dat de man des huizes een grote zak nespole, mispels, verzamelde. Precies genoeg om ieder binnen het gezin er twee te geven. Plus twee extra voor de bedelaars die geregeld aan de deuren kwamen. In drie van de mispels stopte hij drie verschillende kleine muntstukken. Als hij klaar was, was het tijd voor het spel en het begin van de feestelijkheden. Het jongste kind had de belangrijkste taak die avond, hij mocht de nespole uitdelen. De eerste twee werden apart gelegd voor de bedelaars en vervolgens kreeg elk familielid er twee. Degene die geluk had een munt in zijn stuk fruit te vinden, kreeg een of twee scudo, het belangrijkste geldstuk destijds. Mocht het geld in de nespole van de bedelaars zitten, dan was de scudo voor de eerste bedelaar die aan de deur klopte.  Daarna ging het feest pas echt beginnen en at iedereen nespole, kastanjes en dronk iedereen de nieuwe wijn. Zelfs de kleinste uit het gezin mochten af en toe een slokje proeven. En iedereen was vrolijk en uitgelaten.
Helaas is er weinig meer over van deze traditie. Maar gelukkig eert men San Martino nog steeds en zelfs nog steeds met wast lekkers. Op 11 november is de leus dan ook; San Martino, San Martino, castagne e vino. Grote ladingen kastanjes worden er geroosterd en die worden heerlijk opgepeuzeld bij de novello.
Dat er met kastanjes nog veel meer gedaan kan worden dan roosteren, dat weten we we. Maar ook met de nespole comune (mespilus germanica) kun je meer dan alleen met San Martino opeten.
Met mispels denk je misschien aan de nespola del Giappone (loquat), maar de comune is echt een andere vrucht. Het is een plant uit de rozenfamilie. De boom zelf is niet groot, slechts rond de 5 meter. Bloeien doet de boom in mei en heeft dan mooie grote witte bloemen. De vruchten zijn pas eetbaar rond eind oktober als ze rijp en bruin zijn. De nespola heeft een dikke schil met vlezig vruchtvlees en bevat 5 pitten die niet eetbaar zijn. De vrucht zelf is hard en heeft een wrange smaak. Maar als je ze iets plet en in kratten doet, bedekt met stro dan zijn ze na enkele maanden zacht en verrukkelijk zoet. Dit is te wijten aan de natuurlijke fermentatie van de vrucht.
De vrucht zou ook heilzame krachten hebben. De arts Baldassare Pisanelli schreef namelijk in zijn bekendste werk, trattato della natura de'cibi e del bere (1583), dat de nespola zou helpen bij het voorkomen van dronkenschap en bij een slechte spijsvertering. En dus een prima reden om rond 10 en 11 november de vrucht te eten. Bij het drinken en proeven van zoveel nieuwe wijnen zou er tenslotte gemakkelijk te diep in het glaasje gekeken kunnen worden.
Om deze fantastische maand nog extra te eren, wil ik eindigen met iets waar zeker een glas teveel van gedronken gaat worden, namelijk van liquore di nespola. Een goudkleurig, zoet en drinkbare verwennerij.
Ingrediënten:
1 liter alcohol, denk hierbij aan jenever maar vooral grappa is erg lekker
200 gram suiker
400 gram nespole comune, de wilde mispel
Schil van een citroen en van een sinaasappel
Bereiding:
Maak de vruchten goed schoon vooral bij het kroontje en snijd ze in stukjes. Pak een groet weckpot en doe er de nespole, de alcohol en de suiker in. Voeg ook de kleingesneden schillen van de citrusvruchten toe. Sluit de weckpot en laat het zeker voor een maand staan. Zet het op een warme en zo mogelijk zonnige plek neer en schud het mengsel om de drie dagen. Na de maand zeef je het mengsel door een fijne zeef bekleed met met een schone theedoek. Vervolgens filter je het mengsel nogmaals door een papieren koffiefilter en stopt het in de fles.
Cin Cin! Salute!