11 juni 2014

De Siciliaanse bijen

Honing, er valt zoveel over te zeggen. Het zou heel gezond zijn en goed tegen een hele rits aan kwalen. Ook zouden we er mooi van worden, zeker gezien de vele cosmetische producten waar honing in te vinden is. Maar bovenal is honing vooral erg lekker.

Dat honing door de honingbijen gemaakt wordt, dat weten we.  En dat het slecht gaat met hen dat weten we hopelijk ook allen. Grote boosdoener is onder andere het gebruik van pesticiden. Gelukkig zijn er vele goede initiatieven gaande om de honingbijen te beschermen. 
Er zijn vele soorten honingbijen in de wereld. Op dit moment zijn er 7 erkende rassen met 44 ondersoorten. De meeste van hen hebben een geel met zwarte kleur. Toch zijn daarop uitzonderingen. Zo zijn er ook donkergrijze, eerder zwarte bijen. Een daarvan is de Siciliaanse bij, genaamd Ape Nera Sicula. Hij is een ondersoort van de Afrikaanse bij, die ook wel de killer bee genoemd wordt. 



Gelukkig is onze Siciliaanse vriend helemaal niet agressief en is hij eerder volgzaam. Zelfs hoeft de imker het hoofd niet te beschermen en kan de kap achterwege laten bij het controleren van het bijenvolk. 

Nog een voordeel van de Siciliaanse bij is dat hij erg productief is, zelfs met warm weer. En ook snoept hij zelf een stuk minder van de honing wat meer oplevert voor ons. Echter wil de zwarte bij zich graag vestigen in korven en niet op de gebruikelijke houten spalken, wat dus meer zorg vraagt van de imker en minder efficiënt is. En dat was dan ook de reden dat in de jaren zeventig de imkers uit Sicilië massaal overgingen op de import van de gewone Italiaanse honingbij, de ape ligustica. Echter bleek dat deze bij niet zo goed tegen de hitte kon en dus leek de productie van honing te mislukken en uit Sicilië te verdwijnen. Dat verklaart ook waarom op dit moment de meeste honing in Italië uit de noordelijke delen komt. Overigens zijn deze honingsoorten vaak van zeer goede kwaliteit. Zo is er miele di alta montagna. Onder deze honing vallen drie soorten honing; honingdauw, rododendron en millefiori, bloemenhoning. De honing wordt gemaakt op een hoogte boven de 1000 meter.


Nog een bijzondere soort is miele della Lunigiana,. Twee soorten honing, kastanje en acacia. zijn dit uit het grensgebied Liguria en Toscana. 




Terug naar de ape nera sicula en het verdwijnen van de bij op Sicilië.
In dezelfde jaren dat de imkers kozen voor de Italiaanse honingbij was er de entomoloog (insecten wetenschapper) Peter Genduso die de ape nera sicula onderzocht. Zijn passie gaf hij door aan Carlo Amodeo. Tot op de dag van vandaag is dezelfde heer Amodeo de enige fokker van de ape nera sicula. Destijds vond hij de laatste bijenkorven met de sicula familie in de omgeving van Carini, wat in de provincie van Palermo ligt. Omdat Carlo Amodeo doorhad dat hij met iets zeldzaams ging fokken, besloot hij de bijenfamilie in isolatie te houden en wel op de eilanden Vulcano en Filicudi.  Hier kunnen en konden de bijen rustig aan het werk. Tenslotte doet het zeer warme weer op de kleine eilanden hen niets, 40 graden of meer, ze produceren. De Siciliaanse zwarte bij broedt hierdoor al vroeg namelijk in de koudere maanden December en Januari.
Inmiddels zijn er gelukkig wel meer imkers, 8 stuks, die de bijen houden en verzorgen. En ook zijn ze een groot onderzoek begonnen naar mogelijk nieuwe genetische lijnen van de ape nera sicula. Dit om de bijen verder te kunnen verspreiden in Italië (met name op Sicilië) zonder het gevaar te lopen van besmetting met het bijenvirus, wat veel onder de Italiaanse en Europese honingbijen heerst. Op dit moment worden er onderzoeken uitgevoerd in de provincies Palermo, Trapani en Agrigento en deze lijken mooie resultaten te hebben.

Met de Siciliaanse bijen die er zijn, worden mooie honingsoorten gemaakt. Buiten de bekendere soorten zoals acacia en tijm zijn er distel, mispel, bramen, cactusvijg en mandarijnen honing te verkrijgen. En deze laatste, Miele di Sicilia Mandarino, is een van mijn favorieten. De honing is zacht geel van kleur en heeft een iets grovere structuur, een fijnkorrelige structuur. De smaak is zacht, bloemig en toch ook fruitig. En dan de geur, die doet je denken aan een mooi veldboeket. Niet te heftig maar laat je wel de Siciliaanse lentezon voelen.  De honing wordt dan ook gemaakt in april en mei. Heerlijk bij kazen die een wat meer uitgesproken smaak hebben, op brood of als suikervervanger in zoetigheden of warme dranken. Maar helemaal lekker is om een lepeltje van dit gouden wondertje simpelweg in je mond te laten smelten.

Ik begon dit verhaal al met de tekst " Honing, er valt zoveel over te zeggen" en dat kan zeker. Tenslotte zijn er genoeg recepten in de Italiaanse keuken te vinden waar honing een waardevol ingrediënt in is en waar ook veel over te vertellen is. Denk alleen al aan de panforte en cavallucci (walnoot honingkoekjes) uit Toscana of aan de strufoli. Deze met honing overgoten gefrituurde deegknoedeltjes worden met carnaval in heel Italië gegeten.


En laten we de torrone, noga, niet vergeten. Honing, amandelen, eiwit en vanille...hemels.


Dit Siciliaanse bijenverhaal wil ik echter graag afsluiten met een Siciliaanse lekkernij; Nucatuli (nucatili, nucatula). Deze cilindervormige taartjes worden gemaakt van bloem, suiker en reuzel en gevuld met een mix van honing en amandel. De vulling wordt soms nog aangevuld met gedroogde vruchten en walnoten. Dit recept is een eenvoudige versie en komt uit Palermo. 


Maak een deeg van 1 kilo bloem, 160 gram suiker, 160 gram reuzel, 2 eierdooiers, 2 dl zoete witte wijn en 1 glaasje rozenwater. Rol het uit en steek er schijven uit. Maak nu de vulling voor de nucatuli. Doe hiervoor 4 eetlepels honing, wat kaneel, 500 gram fijngehakte amandelen in een pannetje en zet het op een laag pitje en laat het met een paar eetlepels rozenwater vloeibaar worden. Uiteraard zonder te karamelliseren. Haal van het vuur en schep nu op elke deegschijf wat vulling en leg er een andere deegschijf bovenop. Druk de randen licht aan en zet ze een kwartier in een oven bij 250 graden. Haal ze vervolgens uit de oven, bestrijk ze met wat losgeklopt eiwit en bestrooi ze met wat suiker. Zet ze nog vijf minuten in de oven en probeer daarna je maar eens in te houden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten