1 oktober

Oktober begint wat treurig, het miezert. De herfst doet nu echt zijn intrede en oma heeft haar gebreide muts en dikke laarzen deze ochtend al aan. Maar ook nu glinsteren haar ogen weer van plezier. Ze geeft me de gebruikelijke ochtendknuffel en laat me weten dat het gisteren " festa" was en dus dat ze wat moe is. Voor haar zijn extra eters, bekende of onbekende, één groot feest en daarvoor is ze iedere keer dankbaar. Een mooie levensles!

Na het ontbijt vetrekken we naar Acetaia dei Bago. Volgens Gino maakt Patrizia hele lekkere aceto balsamico tradizionale. Dat willen we natuurlijk zien en dus op naar Vignola. Na wat zoeken, komen we aan op de wijnvelden van dei Bago maar geen Patrizia. Na wat heen en weer getelefoneer komt Patrizia er aan. Ze verontschuldigd zich direct en laat ons weten dat ze heel weinig tijd heeft. Door de  onverwachte weersverandering heeft ze opeens heel veel werk in het veld. Dat is het harde leven en werk van echte kleine ambachtslieden. Ze vraagt ons om volgende week terug te komen zodat ze alles uitgebreid kan uitleggen en laten zien. Maar helaas, dat is voor ons geen optie. Gelukkig laat ze ons nog kort wel wat zien van haar ambacht maar verkoopt ons niets. Ze wil liever ons echt vertellen wat en hoe ze haar producten maakt en niet gewoonweg ons wat verkopen. Nog een reden om terug te komen naar Emilio Romagna.

We vervolgens onze rit, dit keer naar Acetaia antiche sapori di nonno Emilio. Een bijzonder bedrijf want zij maken een variant op de balsamico. Ze maken dit aromatische azijn namelijk van appels, genaamd agronettare balsamico di mele. We worden hartelijk ontvangen op deze appelgaard en krijgen zonder er ook maar na te vragen een rondleiding en een uitgebreide uitleg over het proces. Het proces verloopt identiek aan de balsamico tradizionale en daarom komen we al snel aan in een mooie ruimte vol met houten vaatjes. Het ruikt er zo intens, meesterlijk.

Na het zien van het productieproces gaan we naar de proefruimte en krijgen we een aceto di mele, een agronettare balsamico di mele van 12 en van 25 jaar te proeven. Allen zo zacht van smaak, ze maken je mond, je smaakpapillen, als het ware schoon. De gewone appelazijn is een openbaring, zo zacht en zo donker van kleur. Dit komt omdat de appels rustig, circa 2 weken, worden gefermenteerd  voordat het sap in een flesje gaat. Vergelijk dat met industriële appelazijn waar men nog geen 2 uur over het hele proces doet 
De agronettare balsamico is werkelijk te vergelijken met de balsamico van druiven. Iets minder zoet misschien wat mij dus uitermate bevalt. We verlaten uiteraard het pand niet zonder lege handen en van elke variant worden er flesjes meegnomen. Tenslotte is het vakantie!

Inmiddels is het alweer 12 uur en we moeten nog naar de marktkraam. Markten zijn er namelijk vaak alleen in de ochtend en met het wat miezerige weer zullen ze zeker op tijd stoppen. Gelukkig vinden we de marktkraam Borgi snel en ik kan mijn lang gekoesterde tigella aanschaffen.

Na de zoete azijnachtige ochtend hebben de maages wel weer trek in wat hartigs en gaan we eten bij Trattoria La Bolognese. De zussen Franchini draaien hier de skepter. Niet bijzonders zou je denken maar wel als ik de leeftijden zeg van deze dames, namelijk 85 en 87 jaar. Ook de bediening is niet meer de jongste maar desondanks vertellen ze in een rap tempo het menu. Het eten is van een goede kwaliteit maar vooral de hoge leeftijden maken het eten hier een hele ervaring. Dat verklaart dan ook dat de zaak afgeladen is.
Wij genieten van een tagliatelle bolognese, de huisspecialiteit, en coniglio met wat cichorei. De flessen lambrusco gaan van tafel naar tafel en je betaalt naar wat je drinkt. Waar maak je dit nog mee, fantastisch.

We sluiten af met een koffie en vervolgen onze trip. Ditmaal naar wijnboer Vittorio Graziano. Het is wat zoeken maak gelukkig vinden we deze "persoonlijkheid" snel. We worden binnen gelaten in zijn mannenhol en hij verwelkomt ons alsof hij ons al jaren kent. Vittorio is een man van midden 60 en heeft 30 jaar geleden besloten zijn kantoorbaan op te zeggen om zijn passie te gaan volgen. Overigens komt hij wel uit een wijnfamilie dus er is wel wat kennis overgedragen. Hij teelt alleen oude rassen en doet dit op een natuurlijke wijze. Hij is wars van etiketten, labels, de overheid en dat maakt hem wie hij is. Deze vrijgezelle charmeur trekt direct een fles open en zet een stuk parmezaanse kaas en brood op tafel. Hij biedt zijn excuses aan voor de rotzooi maar hij heeft gisteren ze laatste druiven geplukt dus is volop aan het werk. Maar tijd voor ons wil hij zeker maken. Buiten de Lambrusco  krijgen we de Ripa di Sopravento weer te proeven en de Sassoscuro. Deze laatste wijn wordt net als de Lambrusco gemaakt van de druiven Lambrusco di Grasparossa, de Malbo Gentile en een aantal ook voor Vittorio onbekende druiven. Alleen deze wijn ondergaat geen tweede natuurlijke spontane gisting op de fles, deze gaat in houten vaten om 12 maanden te rijpen. Na wat verdere uitleg over de wijnen en over zijn leven besluiten we zo drie uur later eens afscheid te nemen. Maar niet voordat ik nog wat van zijn grappa mag proeven...proeven mensen, ik drink niet...Als we wat wijnen willen kopen, horen we dat we dan morgen even terug moeten komen, hij heeft namelijk niet alles hier staan. Voor ons geen probleem, een man als Vittorio tref je namelijk niet veel.

Om de voornamelijk "vloeibare" energie een beetje kwijt te raken, gaan we nog een stukje lopen in de omgeving. Er is hier zoveel te zien en te ervaren dat de dagen te snel voor bij gaan.

Vanavond krijgen we van Stefano en Asiz een simpele maar overheerlijke maaltijd. We beginnen met gnocchi met tomatensaus, vervolgens komen er uovo al pomodoro op tafel, drie verschillende soorten kaas, gefrituurde courgettebloemen en een tomatensalade. Wat een weelde!